LICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA ZA WYPRACOWANIE: 40 EPOP-R0-100-2206 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. W wyznaczonym miejscu zapisz numer tematu wybranego do realizacji. 3. Wypracowanie zapisz w miejscu na to przeznaczonym. 4.
Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MPO-R1_1P-072 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 180 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika ortograficznego. 7. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. 8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL. pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne Zamaluj zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe. Życzymy powodzenia! MAJ ROK 2007 Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 50 punktów Część I - 10 pkt Część II - 40 pkt Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO 2 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony Część I - rozumienie czytanego tekstu Przeczytaj uważnie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj tylko na podstawie tekstu i tylko własnymi słowami - chyba że w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteś proszona/y. W zadaniu zamkniętym wybierz tylko jedną z zaproponowanych odpowiedzi. Dziennikarstwo - zawód czy wyzwanie? (fragment) Dziennikarze piszą, ponieważ nie mają nic do powiedzenia, i mają coś do powiedzenia, ponieważ piszą. (Karl Kraus, 1986) 1. Na pytanie zawarte w tytule poszukujemy odpowiedzi od dawna. W przeszłości była ona stosunkowo prosta: dziennikarstwo pojmowano jako wyzwanie, któremu był w stanie sprostać jedynie odważny, utalentowany i przebojowy człowiek. Dzisiaj, u progu XXI wieku zauważamy, jak gwałtownie narasta zapotrzebowanie na profesjonalnie pojmowane specjalności medialne. Dotyczy to nie tylko specjalności czysto dziennikarskich, ale sięga szerzej - do nowo powstałych ,,zawodów medialnych" 1. Cyfrowe technologie napotykają na rosnące wymagania odbiorców, którzy chcą otrzymać ,,coraz lepiej przykrojone informacje", łatwe w zrozumieniu i zastosowaniu.[...] 2. Dziennikarstwo - co należy podkreślić - stało się ważną formą komunikacji publicznej we współczesnym społeczeństwie. Mass media - w obrębie których dziennikarstwo stanowi jeden z istotnych składników systemu rozprowadzania informacji - stają się głównymi instytucjami w sferze publicznej, czyli w tej ,,dziedzinie życia społecznego, gdzie wymiana informacji i poglądów na sprawy będące przedmiotem wspólnych zainteresowań może prowadzić do tworzenia opinii publicznej" 2. 3. Czy media masowe stały się agendami społecznej zmiany i dziennikarze bezpośrednio włączeni są w ten proces? Zwolennicy takiego podejścia twierdzą 3, że współcześnie dziennikarze są propagatorami idei demokratycznych: doradzają ludziom, rządom, businessowi, wskazując na kierunki działań. Wyznawcy odmiennego poglądu, uznający media i dziennikarzy za agendy społecznego porządku 4, zwracają uwagę na fakt, że media masowe znacznie bardziej służą stabilizowaniu systemu, w ramach którego funkcjonują, wzmacniają istniejące wartości, społeczny porządek i ład niż wprowadzają zmianę. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim podejściu zwraca się uwagę na wspólny problem - a mianowicie na rosnące znaczenie i wpływ dziennikarzy oraz mediów, z którymi są oni zawodowo związani. [...] 4. Mimo iż wymienione punkty widzenia na dziennikarstwo różnią się zasadniczo między sobą, to jednak obydwa zawierają pewne podobieństwa. Nie tylko jest im wspólne uznanie dziennikarstwa i mediów za ważne instytucje społeczne, lecz także zainteresowanie tym, jak dziennikarze ,,zdobywają władzę" lub - mówiąc nieco inaczej - osiągają wpływ na władzę. Jest to o tyle ważne, że media aspirują dziś do pozycji nie tyle ,,czwartej", ile pierwszej władzy. A. Hart (red.), Teaching the Media. International Perspective, New York 1998, zwł. rozdz. Media Education in the Global Village 2 P. Dahlgren, Television and the Public Sphere: Citizenship, Democracy and the Media, London 1995 3 D. L. Protess i in., The Journalism of Outrage: Investigative Reporting and Agendabuilding in America, New York 1991 4 G. Gerbner i in., Growing up with Television: The Cultivation Perspective, w: J. Bryant i D. Zillmann (red.), Media Effects: Advanses in Theory and Research, New York 1994 1 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony 3 5. Studia nad historią dziennikarstwa pozwalają wyjaśnić, jak doszło do tego, że zawód dziennikarza uzyskał tak znaczącą pozycję i legitymację społeczną. Dziennikarze postrzegali samych siebie jako tych, którzy wpływają, a czasem wręcz kreują procesy społecznej zmiany, bądź jako tych, którzy wzmacniają procesy społecznej kontroli. Wymienione przejawy aktywności w obrębie dziennikarstwa występowały od początku tworzenia się tej grupy zawodowej, aczkolwiek w początkach prasy dziennikarze postrzegani byli jako ludzie jedynie opisujący działania rządów, wpływowych grup, struktur społecznych, nie zaś jako ci, którzy kwestionują istniejący porządek. Bardziej zatem utrzymywali ład społeczny niż zmierzali ku temu, by go zmieniać. 6. Wraz z nawarstwianiem się procesów społecznej zmiany i równolegle z rozwojem mediów znaczenie dziennikarstwa w zakresie wpływu publicznego wzrastało i w dalszym ciągu wykazuje podobne tendencje. Badania nad wyborem i prestiżem różnych profesji wskazują na wzrost rangi zawodu dziennikarskiego oraz - co dostrzegamy w ostatnich latach - wyraźny wzrost atrakcyjności nowych specjalności w zawodach medialnych: public relations 5, zarządzania mediami, rzecznictwa prasowego, reklamy itp. Dziennikarze postrzegani są współcześnie jako odrębna grupa zawodowa, posiadająca określoną (co nie znaczy stabilną) legitymację społeczną, która jest przedmiotem nieustającego testu społecznego. Zabiegi o pozyskiwanie legitymacji społecznej dla zawodów dziennikarskich wiążą się historycznie z rozwojem dziennikarstwa politycznego. Dziennikarze bowiem pierwsi zaczęli przedstawiać polityczne interpretacje, analizy oraz punkty widzenia na ważne sprawy społeczne, polityczne czy ekonomiczne; spod ich piór wychodziły komentarze wyjaśniające rozgrywające się wydarzenia, fakty i procesy. W ten oto sposób zaczęli systematycznie legitymizować swoją działalność. 7. U progu XXI wieku dostrzegamy, że taka legitymizacja społeczna - i to w odniesieniu do jakiejkolwiek grupy zawodowej - nie jest wartością stałą. Nieustannie przedstawiciele różnych zawodów zabiegają o utrzymanie bądź wzmocnienie posiadanej legitymacji, inne grupy natomiast legitymację tę tracą. Dziennikarze znajdują się w centrum tego procesu. Raz tracą prestiż i uznanie, gdy stają się stronniczy (np. w sporach i konfliktach politycznych), innym razem zyskują - jak w przypadku wojny w Jugosławii, zamykającej burzliwy wiek XX. Obywatele przede wszystkim zwracają się ku mediom i ufają dziennikarskim informacjom oraz komentarzom w radiu, telewizji czy gazetach, a nie polegają na potocznie przekazywanych opiniach.[...] 8. A zatem - czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją czy rzemiosłem? [...] Charakter pracy dziennikarza czy osoby zawodowo powiązanej z mediami (np. rzecznika prasowego, specjalisty w zakresie public relations, marketingu, reklamy, kształtowania wizerunku polityka) wiąże się ze zdobywaniem i przetwarzaniem informacji; chodzi tu nie tylko o umiejętności wyłącznie techniczne, lecz także o intelektualne przygotowanie ułatwiające ocenę, wybór i sposób przedstawienia zebranych danych. I pod tym kątem analizujemy współcześnie narastającą profesjonalizację zawodów medialnych, w tym także zawodu dziennikarza. Profesjonalizacja dziennikarstwa oznacza dzisiaj, że wykonywanie tego zawodu wymaga stosownego przygotowania. Nie wystarczy już - jak często wspominają dziennikarze starszej generacji w Polsce - ,,urodzić się dziennikarzem". Trzeba jeszcze zdobyć określone quantum 6 wiedzy i nieustannie ją poszerzać. 9. Szybki rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych powoduje, że zapotrzebowanie na profesjonalne kadry medialne będzie coraz bardziej wzrastało. I przygotowanie profesjonalne do pełnienia tych ról zawodowych będzie niezbędnym public relations - osoby i grupy reprezentujące jakąś instytucję na zewnątrz i dbające o jej dobry wizerunek w życiu publicznym 6 quantum - pewna ilość 5 4 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony warunkiem uczestnictwa ludzi związanych z mediami w procesie tworzenia się społeczeństwa informacyjnego. 10. Dziennikarze w swej pracy zawodowej wypełniają społeczne oczekiwania, są ustawicznie zorientowani na potencjalnych odbiorców, którym pragną przekazać zdobyte informacje. A zatem zbierają dane, przetwarzają je i czasem nimi manipulują. W przeszłości zapotrzebowania przeciętnego obywatela zaspokajało jego otoczenie. Dokonywało się to najczęściej w postaci nieformalnych przekazów: ,,od ludzi do ludzi". Ten tradycyjny przekaz został współcześnie zastąpiony przez masowe, często zdepersonalizowane formy przekazywania informacji. [...] 11. Historia zawodu dziennikarskiego pokazuje, że proces zdobywania i przetwarzania informacji uległ współcześnie - w związku z powstaniem i dynamicznym rozwojem technologii informacyjnych - zasadniczej zmianie. W początkowym okresie rozwoju prasy dziennikarze równocześnie zdobywali informacje, redagowali je, a często wręcz sami drukowali gazety. Z biegiem lat, w XIX stuleciu, praca techniczna i redakcyjna w gazecie uległa rozdzieleniu. [...] Nowoczesny dziennikarz potrafi najpierw zdobyć, a następnie wyłowić istotne informacje z powodzi wiadomości napływających nieustannie z globalnej wioski, umie nadać im atrakcyjną oprawę wizualną, wie, jaki komentarz przyciągnie uwagę potencjalnego odbiorcy. Dopiero tak ,,przyrządzony" i opakowany produkt sprzedaje właścicielowi stacji radiowej czy telewizyjnej bądź korporacyjnej gazecie. Tak dzieje się na całym świecie. Teresa Sasińska-Klas, Dziennikarstwo - zawód czy wyzwanie? w: Z. Bauer, E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów, Kraków 2000 Zadanie 1. (1 pkt) Poprzedzające tekst motto pełni przede wszystkim funkcję A. świadomie wprowadzonej wskazówki. B. podpowiedzi sugerującej sposób interpretacji tekstu. C. oryginalnego, paradoksalnego wstępu. D. prologu wprowadzającego podstawowe informacje. Zdanie 2. (1 pkt) Nazwij styl, którym napisano tekst. Podaj trzy cechy stylu, uzasadniające odpowiedź. Tekst napisany jest stylem naukowym; dowodzi tego: specjalistyczne słownictwo, rozbudowane zdania złożone, przypisy (odwoływanie się do źródeł). Zadanie 3. (1 pkt) W zdaniu kończącym akapit 10. pojawia się określenie: ,,zdepersonalizowane formy przekazywania informacji". Podkreślony wyraz zastąp synonimem. bezosobowe Zadanie 4. (1 pkt) W zakończeniu akapitu 3. autorka mówi o dwóch podejściach do dziennikarstwa. Sformułuj różnicę między nimi. Jedno polega na tym, że dziennikarze mogą przyczyniać się do przemian i wytyczać ich kierunki, istotą drugiego jest utrzymywanie istniejącego porządku społecznego (stanu rzeczy). Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony 5 Zadanie 5. (1 pkt) ,,A zatem czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją czy rzemiosłem?" Odpowiedź na pytanie uzasadnij dwoma wskazanymi w tekście argumentami. Autorka jest zdania, że dzisiaj dziennikarstwo jest zawodem, ponieważ wymaga właściwego przygotowania, czyli posiadania pewnej wiedzy i ciągłego jej poszerzania oraz profesjonalizmu. Zadanie 6. (1 pkt) Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień cechy społeczeństwa informacyjnego. - - - - odchodzenie od uzyskiwania informacji ,,z ust do ust", zaufanie do informacji podawanej przez media, wyobrażenie świata zgodne z subiektywnie przykrojoną informacją, postrzeganie informacji jako towaru, którym się handluje. Zadanie 7. (1 pkt) Wyjaśnij, dlaczego prestiż zawodu dziennikarza nie jest wartością stałą. Ponieważ dziennikarze w zależności od podejmowanych działań i przyjmowanych postaw mogą zyskiwać lub tracić zaufanie społeczne. Ich działania społeczeństwo może oceniać jako dla siebie dobre lub niekorzystne. Zadanie 8. (1 pkt) Jaką funkcję w tekście pełnią pojawiające się w nim pytania? Mają znaczenie dla stylu wypowiedzi oraz dla kompozycji. Zadanie 9. (1 pkt) W akapicie 1. pojawia się wzmianka o ,,coraz lepiej przykrojonych informacjach". Wskaż akapit, w którym proces ,,przykrawania informacji" został zilustrowany. Akapit nr 11 Zadanie 10. (1 pkt) Wymień dwie wskazane przez autorkę tekstu różnice między dziennikarstwem dawnym a współczesnym. W dawnym dziennikarstwie liczył się talent, osobiste zdobywanie informacji i publikowanie w swojej gazecie; dziś profesjonalne przygotowanie i uczynienie z informacji produktu dostosowanego do oczekiwań odbiorców. 6 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony Część II - pisanie własnego tekstu w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Wybierz temat i napisz wypracowanie nie krótsze niż dwie strony (około 250 słów). Temat 1. Dwa obrazy prowincji. Porównaj sposoby ich kreacji w podanych fragmentach Pani Bovary Gustawa Flauberta i Republiki marzeń Brunona Schulza. Gustaw Flaubert Pani Bovary Yonville-Opactwo to spore osiedle nazwane tak od starego opactwa kapucynów, po którym zaginął nawet ślad ruin. Leży ono o osiem mil od Rouen, między drogą do Abbeville a drogą do Beauvais. Jesteśmy tu na pograniczu Normandii, Pikardii i Île-de-France, w kraju pozbawionym własnego oblicza, gdzie język nie ma żadnego akcentu, a pejzaż jest bez charakteru. Do 1835 roku nie było żadnej znośnej drogi do Yonville. Ale w tym okresie przeprowadzono drogę komunalną, która połączyła gościńce wiodące do Abbeville i do Amiens. Korzystają z niej czasem dyliżanse jadące z Rouen do Flandrii. Ale mimo tych nowych możliwości Yonville pozostało osiedlem martwym. Zamiast podnieść uprawę roli, mieszkańcy jego upierają się przy pastwiskach, mimo że są one zupełnie bezwartościowe, i leniwe miasteczko odsuwając się od pól ciąży ku rzece. U stóp pagórka, za mostem, aleja wysadzana młodą osiczyną prowadzi wprost do pierwszych domków miasteczka. Domki te, ogrodzone żywopłotem, otaczają rozmaitego rodzaju zabudowania gospodarskie, tłoczarnie, wozownie, destylarnie. Na otynkowanych ścianach, po których przebiegają ukośnie sczerniałe belki, rozpięta bywa czasem mizerna grusza, a drzwi wejściowe mają u dołu małą obrotową furteczkę dla ochrony przed kurczętami, które przychodzą na próg dziobać okruszyny czarnego chleba. Podwórza stają się jednak coraz węższe, domy zbliżają się do siebie, znikają żywopłoty. Mija się kuźnię, a potem domek kołodzieja. Same hale, to znaczy szopa, pokryta dachówką i wsparta na dwudziestu słupach, zajmują prawie połowę głównego placu Yonville. Merostwo w stylu greckiej świątyni, zbudowane według rysunku architekta z Paryża, tworzy narożnik sąsiadujący z domem aptekarza. [...] Poza tym nie ma już w Yonville nic do zobaczenia. Ulica (jedyna zresztą), długa na odległość wystrzału, przy której stoi kilka sklepików, urywa się nagle na zakręcie. [...] Od czasu wydarzeń, o których tu opowiemy, nic się w istocie nie zmieniło w Yonville. Na szczycie dzwonnicy obraca się blaszana, trójkolorowa chorągiewka, a nad sklepem galanteryjnym powiewają dwie perkalowe wstęgi. Embriony aptekarza, podobne do białej hubki, psują się coraz bardziej w zmętniałym spirytusie, a nad wielką bramą wjazdową oberży wypłowiały od deszczu, stary złoty lew ukazuje przechodniom fryzowaną jak u pudla grzywę. 1857 (Gustaw Flaubert, Pani Bovary, przeł. Aniela Micińska, Warszawa 1976) Bruno Schulz Republika marzeń Tam gdzie mapa kraju staje się już bardzo południowa, płowa od słońca, pociemniała i spalona od pogód lata, jak gruszka dojrzała - tam leży ona, jak kot w słońcu - ta wybrana kraina, ta prowincja osobliwa, to miasto jedyne na świecie. Daremnie mówić o tym profanom! Daremnie tłumaczyć, że tym długim falistym językiem ziemi, którym dyszy ten Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony 7 kraj w skwarze lata, tym kanikularnym 7 przylądkiem ku Południowi, tą odnogą wsuniętą samotnie między smagłe węgierskie winnice - oddziela się ten partykularz 8 od zespołu krainy i idzie samopas, w pojedynkę, nie wypróbowaną drogą, próbuje na własną rękę być światem. Miasto to i kraina zamknęły się w samowystarczalny mikrokosmos, zainstalowały się na własne ryzyko na samym brzegu wieczności. Ogródki przedmiejskie stoją jakby na krawędzi świata i patrzą poprzez parkany w nieskończoność anonimowej równiny. Tuż za rogatkami mapa kraju staje się bezimienna i kosmiczna, jak Kanaan 9. Nad tym skrawkiem ziemi wąskim i straconym otworzyło się raz jeszcze niebo głębsze i rozleglejsze niż gdzie indziej, niebo ogromne jak kopuła, wielopiętrowe i chłonące, pełne niedokończonych fresków i improwizacyj, lecących draperyj i gwałtownych wniebowstąpień. Jak to wyrazić? Gdy inne miasta rozwinęły się w ekonomikę, wyrosły w cyfry statystyczne, w liczebność - miasto nasze zstąpiło w esencjonalność. Tu nie dzieje się nic na darmo, nic nie zdarza się bez głębokiego sensu i bez premedytacji. Tu zdarzenia nie są efemerycznym fantomem na powierzchni, tu mają one korzenie w głąb rzeczy i sięgają istoty. [...] Teraz na przykład podwórza toną w pokrzywach i chwastach, szopy i komórki krzywe i omszone zapadają po pachy w ogromne łopuchy spiętrzone aż po okapy gontowych dachów. Miasto stoi pod znakiem zielska, dzikiej, żarliwej, fanatycznej wegetacji, wystrzelającej tanią i lichą zieleniną, trującą, zjadliwą i pasożytniczą. To zielsko pali się zażegnięte słońcem, tchawki liści dyszą płonącym chlorofilem - armie pokrzyw, wybujałe i żarłoczne, pożerają kultury kwiatowe, wdzierają się do ogrodów, zarastają przez noc tylne nie dozorowane ściany domów i stodół, plenią się w rowach przydrożnych. [...] W te dni cóż robić, dokąd uciec od żaru, od ciężkiego snu, który wali się zmorą na piersi w gorącej godzinie południa? W te dni, bywało, matka wynajmowała powóz i wyjeżdżaliśmy wszyscy stłoczeni w jego czarnym pudle za miasto [...]. W tych dniach dalekich powzięliśmy po raz pierwszy z kolegami ową myśl niemożliwą i absurdalną, ażeby powędrować jeszcze dalej poza zdrojowisko, w kraj już niczyj i boży, w pogranicze sporne i neutralne, gdzie gubiły się rubieże państw, a róża wiatrów wirowała błędnie pod niebem wysokim i spiętrzonym. Tam chcieliśmy się oszańcować, uniezależnić od dorosłych, wyjść poza obręb ich sfery, proklamować republikę młodych. [...] Miało to być życie pod znakiem poezji i przygody, nieustannych olśnień i zadziwień. [...] Miała to być forteca opanowująca okolicę - na wpół twierdza, na wpół teatr, na wpół laboratorium wizyjne. Cała natura miała być wprzęgnięta w jego orbitę. Jak u Szekspira, teatr ten wybiegał w naturę, niczym nie odgraniczony, wrastający w rzeczywistość, biorący w siebie impulsy i natchnienie z wszystkich żywiołów, falujący z wielkimi przypływami i odpływami naturalnych obiegów. Tu miał być punkt węzłowy wszystkich procesów przebiegających wielkie ciało natury, tu miały wchodzić i wychodzić wszystkie wątki i fabuły, jakie majaczyły się w jej wielkiej i mglistej duszy. Chcieliśmy, jak Don Kichot, wpuścić w nasze życie koryto wszystkich historyj i romansów, otworzyć jego granice dla wszystkich intryg, zawikłań i perypetyj, jakie zawiązują się w wielkiej atmosferze przelicytowującej się w fantastycznościach [...] - jesteśmy wszak wszyscy z natury marzycielami, braćmi spod znaku kielni, jesteśmy z natury budowniczymi... 1936 (Bruno Schulz, Opowiadania. Wybór esejów i listów, BN 1998) 7 kanikuła (łac.) - u starożytnych Rzymian pora roku, w której Słońce znajduje się w gwiazdozbiorze Psa (od 22 czerwca do 23 sierpnia); okres największych upałów 8 partykularz (łac.) - miejscowość lub kraina odcięta od świata, zapadły kąt 9 Kanaan - biblijna kraina, w której mieszkał Jakub i jego ród 8 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony WYPRACOWANIE na temat nr 1 Prowincja to miejsce oddalone od centrum kulturalnego, politycznego, gospodarczego. Ale nie każdy mieszkaniec prowincji jest prowincjuszem, który wstydzi się swojego miejsca zamieszkania, zakładając, że przydaje mu ono kompleksu niższości. Tymczasem prowincjonalność to nie jest określenie miejsca, to cecha sposobu myślenia i stosunku do świata. Prowincjuszem się pozostaje nawet w kulturalnym centrum świata, natomiast człowiek twórczy w oddaleniu od centrum dostrzega szansę poznawania świata i jego współtworzenia. Takie rozumienie prowincji ilustrują fragmenty utworów autorstwa Flauberta i Schulza. Obrazy prowincji w obu utworach są różne. W opisie Yonville dominuje słownictwo nacechowane negatywnie - przejmuje nuda, bezsens, stagnacja. U Schutza jest zgoła inaczej; owa prowincja to ,,wybrana kraina", wszechświat, sakralizowany i osadzony w kulturze kosmos. Skąd taka różnica? Wynika ona i z konwencji artystycznej zastosowanej przez autorów, i z kreacji narratora. ,,Pani Bovary" to utwór realistyczny, prekursorski wobec naturalizmu. Ukazuje świat brzydki, którego składniki są ,,bez akcentu" i ,,bez charakteru", bezwartościowe, mizerne. Mieszkańcy o mentalności prowincjuszy są bierni i nie chcą nic zmieniać. Wszystko się psuje, rozpada - belki są sczerniałe, drzewa mizerne, podwórza ciasne. Życie tu się snuje, a Yonville jest osiedlem martwym. Jedyny godny obejrzenia obiekt to merostwo ,,w stylu greckiej świątyni". Stoi on w rażącym kontraście z otoczeniem, ale nic dziwnego, bo projekt pochodzi z wielkiego świata, z Paryża. Miejscowa twórczość nawet lwa sprowadza do roli pudla. Tak bowiem wygląda ozdoba bramy wjazdowej oberży. W ,,Republice marzeń" jest inaczej. Ten mały prowincjonalny świat mikrokosmosu staje się w mityzowanym utworze Schulza kosmosem - to brzeg wieczności, to sens, premedytacja, korzenie w głąb rzeczy; istota. Świat ten jest sakralizowany, porównany z Kanaan, biblijną krainą ,,mlekiem i miodem płynącą", a niebo nad nim jest jak kopuła, ,,pełne niedokończonych fresków". Domki w ,,Pani Bovary" przytłoczone są różnymi zabudowaniami gospodarczymi; mizerna grusza ledwie się przez nie przebija, podwórza są coraz węższe. Przestrzeń jest niemal pozbawiona natury, zatrzaśnięta, klaustrofobiczna. Schulz natomiast kreuje świat ogródków otwierający się w anonimową równinę - otwartą przestrzeń. Podwórza toną w wybujałej zieleni. W opisie natury stosuje pisarz typowe dla siebie animizacje, mówiąc, jak ,,tchawki liści dyszą", personifikowane ,,armie pokrzyw pożerają kultury kwiatowe", a wszystko pleni się, wybuchając swoją gwałtownością. Wszak zielenina jest Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony 9 trująca, zjadliwa i pasożytnicza, ale jak zwycięska w swym istnieniu. Typowo poetycka metaforyka obrazu również uwzniośla ten sposób opisywania świata - nietypowy dla prozy. Ulica w ,,Pani Bovary" - jedyna zresztą - urywa się nagle i to, co dalej poza nią, nie jest już ważne. W ,,Republice marzeń" wprost przeciwnie - wyjeżdżanie za miasto otwiera to, co najważniejsze. Tam wyruszali mieszkańcy - "w kraj już niczyj i boży". I tu dochodzimy do rzeczy istotnej dla owego porównania, czyli kreacji narratora. Narrator w powieści Flauberta mówi o sobie w liczbie mnogiej - ,,od czasu wydarzeń, o których tu opowiemy...". Nie uczestniczy w tych zdarzeniach, relacjonuje je - wnikliwie i szczegółowo, choć niezupełnie bezstronnie. Posługując się słownictwem nacechowanym negatywnie, akcentuje wady miasteczka, jego zaniedbanie, nijakość. U Schulza narratorem jest mieszkaniec owej prowincji, który wraz z kolegami wyjeżdża za miasto, a właściwie do republiki marzeń, w której wszyscy oni są ,,marzycielami, braćmi spod znaku zieleni, z natury budowniczymi". Oni wszyscy jak Demiurg, boski budowniczy świata, są artystami i jak artyści tworzą świat wyobraźni. Aby nie było wątpliwości, Schulz stosuje wyraźną opozycję między światem filistrów - miast ekonomii, cyfr statystycznych a światem jego bohatera wzbijającym się ponad rzeczywistość, którego nie rozumieją profani. Wyobraźnia młodych ludzi jest imaginacją, nierzeczywistością, literaturą. To wizja rodem z Szekspira, któremu udało się odtworzyć naturę w teatrze. Bohater - narrator zestawia siebie i swych kolegów z Don Kichotem. Chłopcy, tak jak wielki marzyciel z La Manchy, chcieli wejść w fantastyczność wszelkich historii, romansów, intryg i perypetii i stworzyć te światy w sobie. Tam - za miastem - miał powstać świat młodych w opozycji do dorosłych - ,,pod znakiem poezji i przygody, nieustannych olśnień i zadziwień". Schulz używa określenia: ,,chcieliśmy się oszańcować", co niewątpliwie pokazuje, jak silną trzeba stworzyć granicę między tymi ekonomiczno-filisterskimi dorosłymi a młodymi artystami. Ta granica widzenia w gruncie rzeczy istnieje. Nawet forteca, twierdza - miejsce pozornie zamknięte (jak Yonville w utworze Flauberta) nie musi być ograniczeniem, a wręcz przeciwnie, może otworzyć świat w nieskończoność i metafizyczność. Prowincja u Schulza to axis mundi przeszyty osią łączącą sacrum z profanum. Jak mizernie wygląda na jej tle ciasny i duszny, płaski i nudny światek Yonville. Dwa opisy prowincji i dwa różne światy. Świat prowincjuszy, którzy nie lubią swojego miejsca, naśladują wielkie miasto z mizernym efektem, którym nie chce się nic zmienić wokół siebie i świat ludzi twórczych, kreujących rzeczywistość według swoich marzeń. Oba przedstawione w różnych konwencjach artystycznych - realistycznej i kreacyjnej. Pokazują, że w gruncie rzeczy nie ma prowincji w świecie (w sensie geograficznym), prowincja może 10 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony być tylko w człowieku. To jego energia, sposób postrzegania świata, moce twórcze, chęć życia stanowią o wszystkim, co się dookoła niego dzieje. Temat 2. Obraz małej ojczyzny w początkowym fragmencie poematu Tomasza Różyckiego 10 Dwanaście stacji. Jaką rolę odgrywają w tym tekście nawiązania do Pana Tadeusza? Tomasz Różycki Dwanaście stacji Był marzec, bardzo ciemny i bardzo szalony, taki, jakie bywają często w tej części Europy nad Odrą, w przedwcześnie poszarzałym mieście, które nazywało się Opole, po niemiecku Oppeln. To miasto, choroba moja! Prątek czarnej żółci, smutny tumor 11 Rozrastający się w duszy - jakże cię nienawidzę, miasto! Zostawić cię, wyjechać, opuścić na zawsze! Namolny koszmarze, potworze bez duszy, bez twarzy zarazku! Zgiń, przepadnij, zły duchu, smogu marnych życzeń, porzuconych planów, marzeń, przekleństwo każdego ranka, przepadnij na wieki! Ach, miasto - to miasto, wszelkich mych uniesień świadek i mych zgryzot! Miasto-Bohater, odznaczone po trzykroć Śląskim Orderem Błyskotliwości i dwakroć Medalem Miasta Stu Banków i Jednej Księgarni! Miasto o Wapiennym Licu, położone w Kotlinie Siedmiu Cementowni, gdzieś na granicy pomiędzy Durnym oraz Polnym Śląskiem, na Śląsku zwanym czasami Podolskim, z uwagi na dużą liczbę ekspatriantów 12, nad zaczarowaną, gęstą rzeką o barwie sinobrunatnej, z pięknym rtęciowym poblaskiem w te dni pogodne, nad spienioną rzeką, po której pływały fantastyczne mazutowe figury, a detergentowe piany opatulały przęsła mostów i oblepiały idących górą na spacer przechodniów; nad niezgłębioną rzeką, zamieszkaną przez rzeczne potwory, wodniki, rybole i zmutowane karpie. Miasto rodzinne, otoczone przez doskonale urządzone lasy z zasadzonymi równym szeregiem drzewami, salutującymi już z dala pędzącym trasą przelotową autokarom; miasto okalane przez lasy papierkowe, naturalne ubikacje setek wędrowców, miasto porosłe wapiennym kołnierzem, zasypane popiołem, z pięknymi archaicznie spękanymi blokowiskami piętrzącymi horyzont, ze staropolską hurtownią z falistej blachy, ze śmiejącym się zgiełkiem plansz, reklam, szyldów, słupów, kabli, ze swoim niewymuszonym błotem, ze swym krwiobiegiem autobusów, taksówek, ciężarówek, przesłonięte ołowiową mgłą, pod spalinową tęczą co dzień wstające, żywe, żywe miasto. Ach, jakże chciałbym ci powiedzieć: ,,Żegnaj!". Właśnie w tym mieście, we wschodniej dzielnicy, nieopodal torów kolejowych i trzech barów piwnych, pośród kałuż i wielkich błotnych zagonów, stała kamienica, Tomasz Różycki (ur. 1970) - współczesny poeta i tłumacz; w 2004 r. otrzymał Nagrodę Kościelskich za Dwanaście stacji 11 tumor - nowotwór, guz 12 ekspatriant - człowiek, który przymusowo lub dobrowolnie opuścił ojczyznę 10 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony 11 do której dostęp był od trzech ulic trzema bramami, a przy nich stróżowały gromady pijaków i miejscowych meneli. [...] Tam to właśnie, klucząc pośród kałuż, szedł nasz Bohater, nie tak już młody jak niegdyś, ale jeszcze chyży. Wszedł zatem przez otwarte na oścież drzwi klatki schodowej i potem dalej, prosto do mieszkania na parterze. Najpierw zapukał, tak, zapukał i odczekał chwilę, ale nie słysząc żadnej odpowiedzi, nacisnął klamkę. [...] Nasz Bohater chodził po mieszkaniu z westchnieniem żałosnym, wciąż się rozglądając po różnych kątach i różnych pokojach za panią domu. Ach, jakże wiele się łączyło wspomnień z tymi ścianami, tego nie uniesie pióro żadnego literata ni jego komputer tego nie zrozumie! Oto słynny prastary fotel wielogarbny, na którym usiąść było niewidzianą sztuką i który zrzucał zaraz niebacznych intruzów niby nieokiełznany wielbłąd - tak sprężyny w nim pracowały [...]. Oto i szuflada, w której chowane były najróżniejsze sprzęty, papiery, klucze, młotek i obcążki, drewniane linijki, gumki od słoików, zakrętki, ołówki oraz niepojęte w istocie, przeznaczeniu oraz pochodzeniu części czegoś większego. [...] Oto na półkach postawione Ciężkie księgi, które zawierały wszelkie tajemnice istnienia i życia, w ciemnych, zdobionych bogato oprawach, zapisane szyfrem, sekretnym pismem zwanym też gotykiem. [...] W drugim tomie księgi retuszowane zdjęcia, opatrzone w dole kabalistycznym pismem, prezentowały niezwykle okazałych przedstawicieli rasy białej, aryjskiej, w najczystszym swym nordyckim wydaniu, o włosach w kolorze słomy, oczach niebieskich albo bez koloru, z płcią swą przysłoniętą listkiem figowym jakby od niechcenia, prężących się w pozycjach greckich herosów z pierwszej olimpiady. Kobiety przy tym występowały jako boginie z odsłoniętym biustem. Gimnastyczne pozycje, przybrane z powagą, podkreślaną niezwykle dramatycznym wyrazem twarzy i groźnym spojrzeniem, zdawały się więc być całkiem niemożliwe do przyjęcia przez zwykłych śmiertelnych. Był tam groźny rozkrok, był bieg dostojny, poważny; było bohaterskie napinanie łuku oraz rzut oszczepem, dyskiem, pchnięcie kulą; było sześć rodzajów morderczych przyklęków; był w końcu mniej przystojny karkołomny przysiad, któremu tragizmu jednak przydawała straszna mina herosa wyznająca grozę. Z tejże księgi, pozostawionej w mieszkaniu przez wcześniejszych jego lokatorów, państwa Petersów, przedstawicieli narodu germańskiego Rzeszy Niemieckiej w wersji Tysiącletniej, nasz skromny Bohater uczył się życia i szacunku dla jego objawów. Stąd też w nim się wzięła później wyjawiona trwoga wobec gwałtownych wysiłków cielesnych, które wymagały przynajmniej boskiej postaci i nieludzkiej odwagi, jak uczyła księga, wobec czego wolał wybrać karierę intelektualną, nad wszystkie wysiłki przedkładając poruszanie gałkami w momencie czytania [...]. Wreszcie wszedł do pokoju szczególniej znanego i przez to też jakby cichą mgłą owianego wspomnieniami z dzieciństwa. Tam, ciężko sapiąc, stanął tuż przy oknie, które wychodziło na mały ogródek, spoczynek dla oka. Zanim jednak zdążył obejrzeć 12 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony jabłonkę, zobaczył na parapecie znajomą wystawę: w pudełkach z tworzyw sztucznych, plastikowych miskach i w wypełnionych ziemią głębokich doniczkach rosły małe trawki, nad wyraz ostrożnie kierując się ku światłu. I tak w pojemniku po margarynie wyśmienitej do smarowania rosły niepowstrzymanie olbrzymie pomidory, już prawie gotowe do zmiany miejsca zamieszkania, w kubku po jogurcie selery, pory i dalej boćwinka w pudełku po śledziu i słonych rolmopsach, potem kwiatki: tulipan, który się rozwinął i inne, mało znane, ale już dojrzałe, oczekujące na przesadzenie w inne okolice. Ta wiosna, ten widok na roślinny mikrokosmos nagle napotkany we wnętrzu pokoju zupełnie już z naszego wędrowca zdjął zmęczenie i przywrócił przyrodzoną mu wesołość oraz optymizm, co się objawiały szczerymi wybuchami wilgotnego śmiechu. Tak też i teraz pewnie by się mogło zdarzyć, gdyby nasz Bohater nagle nie zobaczył wreszcie pani domu, Babci, która właśnie z ganku wracała do kuchni, niosąc pustą rynkę - tak tu nazywano garnki oraz rondle - z której zrzuciła na schody resztki pozostałe z obiadu, kartofle i stary gulasz dla kotów przybiegłych na znajomy odgłos ze wszystkich okolicznych piwnic. Nastąpiło witanie, niezwykle radosne [...]. Tomasz Różycki, Dwanaście stacji, Kraków 2004 WYPRACOWANIE na temat nr 2 Mała ojczyzna, czyli rodzinne strony, prywatna ojczyzna to motyw pojawiający się w literaturze polskiej już w poezji Jana Kochanowskiego. Był to Czarnolas. Do zapisanej w pamięci Litwy, krainy lat dziecinnych powracał w ,,Panu Tadeuszu" Adam Mickiewicz. Współcześnie czytamy o Lwowie w poezji Zagajewskiego, Wilnie w prozie Konwickiego, Gdańsku w twórczości Chwina albo razem z Rymkiewiczem oglądamy ,,Zachód słońca w Milanówku." Obraz miejsca zakorzenienia w twórczości pisarzy wypędzonych ma tę szczególną cechę, że jest idealizowany i nasycony nostalgią. Powrót do gniazda rodzinnego jest zawsze wielkim przeżyciem, bo to jest także powrót do czasów dzieciństwa i młodości. Scena powrotu otwiera utwór Różyckiego. Jak ze szkoły do rodowego dworku w Soplicowie wracał Tadeusz Soplica, tak do opuszczonej pod przymusem przez Niemców kamienicy w Opolu, zamieszkałej następnie przez przesiedleńców z Podola, wraca bohater współczesnego poematu. Jak Bohater postrzega to miasto, jakich uczuć doznaje? Mówi on przede wszystkim o tym, co wstrętne i odrażające. Zamiast pięknych i wzniosłych słów: ,,Litwo, ojczyzno moja, ty jesteś jak zdrowie/ Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,/ Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie/ Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie..." mamy następujące ,,Jakże cię nienawidzę, miasto". Powracający już nie najmłodszy człowiek doznaje bardzo Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony 13 silnych, negatywnych emocji, bo dostrzega przede wszystkim brzydotę miasta. W ostrym marcowym słońcu widać w rzece brudną wodę o barwie sinobrunatnej, ,,zamieszkanej przez rzeczne potwory, wodniki, rybole i zmutowane karpie". Jest to miejsce zniszczone, posypane popiołem i upstrzone krzykliwymi reklamami, ,,przesłonięte ołowiową mgłą". W Mieście Stu Banków i Jednej Księgarni bardziej dba się o finanse niż rozwój duchowy i intelektualny. Liczne epitety nacechowane emocjonalnie, synonimiczne ciągi określeń, peryfrastyczne przybliżenia są próbą nazwania tego miejsca. To choroba duszy, powracający koszmar, upiorne dziedzictwo, z którym zmaga się bohater monologu. Mała ojczyzna w poemacie Różyckiego nie przypomina ukochanego Soplicowa z ,,Pana Tadeusza". W przeciwieństwie do uporządkowanego gospodarstwa Sędziego, jest to przestrzeń chaotyczna, brzydsza, mniejsza, nie ,,wśród pól", ale ,,nieopodal torów kolejowych i trzech barów piwnych", nie ,,nad brzegiem ruczaju", ale ,,pośród kałuż" i nie do dworu szlacheckiego wraca bohater, ale ,,do mieszkania na parterze". Jest to miejsce pełne ułomnych pamiątek po pierwszych i wypędzonych stąd mieszkańcach, wywołujących w bohaterze ambiwalentne uczucia. Nie ma nic z radości Tadeusza pociągającego ,,za sznurek,/ by stary Dąbrowskiego usłyszeć mazurek". Przez nikogo niedostrzeżony bohater chodził po mieszkaniu ,,z westchnieniem/ żałosnym", szukając gospodyni. Posługując się przerzutnią Różycki akcentuje różne w stosunku do Tadeusza Soplicy uczucia, jakich doznaje współczesny bohater. Patrzy on nie na portrety narodowych bohaterów, zegar z kurantem z Mickiewiczowskiego eposu, ale na księgi, które kiedyś wprowadzały w ,,tajemnice istnienia i życia", zdezelowane meble, zdjęcia nazistów. Tamte budziły pozytywne, aprobowane uczucia patriotyczne Tadeusza, podczas gdy te z poematu Różyckiego przypominają groźne, skompromitowane idee nacjonalizmu niemieckiego. Nawet piękny ogród i sad z księgi ,,Gospodarstwo" tu zostały zdegradowane do ,,małych trawek" ,,w pudełkach z tworzyw sztucznych" oraz rosnących ,,w kubku po jogurcie selerów, porów i dalej boćwinki/ w pudełku po śledziu i słonych rolmopsach". Paradoksalnie to miejsce bliskie sercu, bo będące częścią duszy powracającego do rodzinnego domu dorosłego mężczyzny, przywróciło mu dobry nastrój i zdjęło z niego zmęczenie. Powrócił do korzeni i z radością przywitał Babcię. Nawiązania do ,,Pana Tadeusza" mają tu znaczenie kluczowe. Nie są tylko aluzją, która podkreśliłaby uznanie dla Mickiewicza i osadziła poemat w tradycji literackiej. Przede wszystkim zdeterminowały one sposób opisywania świata i posłużyły jego ocenie. Poprzez odwrócenie motywów zaczerpniętych z ,,Pana Tadeusza" (motyw powrotu do rodzinnego domu, rodzinnych pamiątek, ogrodu, karmienia zwierząt) Różycki uzyskał w poemacie ironiczny dystans i ostrość opisu. 14 Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony Mała ojczyzna w poemacie Różyckiego to przestrzeń zarazem brzydka i piękna, przeklęta i święta. To mikrokosmos pełen sprzeczności, sacrum i profanum jednocześnie. Ta ambiwalencja w ocenie świata może wskazywać na to, że dla młodego Europejczyka dziedzictwo, ale i wydziedziczenie - są bolesnymi problemami. Docieranie do korzeni zmusza do zapoznania się z historią i polityką XX wieku, wejrzenia w przykrą przeszłość przesiedleń, uchodźstwa i repatriacji. ,,Dwanaście stacji" Różyckiego może więc bardziej przypominać drogę krzyżową niż kolejne księgi ,,Pana Tadeusza" odkrywające piękno i niepowtarzalność Litwy. Wybierając teksty nieliterackie na egzamin maturalny, kierujemy się nie tylko kryteriami opublikowanymi w Informatorze maturalnym; zwracamy także uwagę na to, aby były to teksty, w których podjęte są tematy ważne dla młodego człowieka. Dbamy o to, aby wypracowanie maturalne pisane było w związku z tekstem o dużej wartości literackiej. Nie mniej ważnym kryterium są możliwości sprawdzenia umiejętności, którymi powinien się wykazać maturzysta. Przed podjęciem ostatecznej decyzji zasięgamy opinii nauczycieli akademickich z różnych uczelni. Oto fragmenty wypowiedzi profesorów: Dziennikarstwo - zawód czy wyzwanie? (fragment) ,,Znów tekst bardzo interesujący dla młodego odbiorcy, atrakcyjny także ze względu na humanistyczne wybory maturzystów piszących rozszerzoną maturę z języka polskiego, można bowiem przypuszczać, że część maturzystów podejmujących trud napisania matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym, będzie pracowała w szeroko pojętych mediach i dziennikarstwie. Zadania są tak sformułowane, że wymagają od maturzysty przetworzenia odebranych wiadomości, co na poziomie rozszerzonym wydaje się słuszne." Egzamin maturalny z języka polskiego Poziom rozszerzony 15 Temat 1. Dwa obrazy prowincji. Porównaj sposoby ich kreacji w podanych fragmentach Pani Bovary Gustawa Flauberta i Republiki marzeń Brunona Schulza. ,,Zadanie sprawdzające umiejętność odczytywania konwencji, która zapisana jest w formule ,,porównaj sposoby ich kreacji". W związku z tym, że analogiczna formuła dotycząca porównania konwencji pojawiała się wcześniej w sylabusach (np. sposób kreacji ogrodu w ,,Panu Tadeuszu" i w tekście Brunona Schulza) należy sądzić, że temat powinien być zrozumiany. Model odpowiedzi jest klarowny." ,,Trafne zestawienie tekstów o dwóch odmiennych poetykach. To daje możliwość popisu dobrze przygotowanemu maturzyście." Temat 2. Obraz małej ojczyzny w początkowym fragmencie poematu Tomasza Różyckiego 13 Dwanaście stacji. Jaką rolę odgrywają w tym tekście nawiązania do Pana Tadeusza? ,,Świetny przykład innowacyjnego traktowania kanonu lektur - aktualny, dobry utwór współczesny pozwala podjąć zarówno najważniejszy dla powojennej literatury motyw ,,małej ojczyzny", jak i potwierdzić żywą (a niekiedy przecież kwestionowaną) obecność tradycji. Mickiewiczowskie odniesienia stosunkowo łatwo tu rozpoznać (można też inne), czytelna i wielofunkcyjna ironia nie unieważnia rangi arcydzieła, lecz wpisuje je w nowe konteksty. Realizacja tego tematu sprzyja weryfikacji różnorodnych umiejętności i kompetencji - od znajomości lektur po sprawność analityczną, daje też możliwość formułowania wniosków ogólniejszych na temat tradycji. Punktacja w rozwinięciu tematu celna." ,,Zadanie świetnie sprawdza znajomość kanonicznego dzieła, jakim jest ,,Pan Tadeusz" oraz umiejętność wykorzystania tej wiedzy w interpretacji utworu współczesnego. Zasadne jest ograniczenie pola refleksji ucznia (zbadanie odniesień do ,,Pana Tadeusza"), ponieważ w utworze można odnaleźć nawiązania do innych dzieł." Tomasz Różycki (ur. 1970) - współczesny poeta i tłumacz; w 2004 r. otrzymał Nagrodę Kościelskich za Dwanaście stacji 13 Komisje Egzaminacyjne - dane teleadresowe Centralna Komisja Egzaminacyjna kod: 00-190miejscowość: Warszawaadres: ul. Józefa Lewartowskiego 6kontakt tel.: (22) 53-66-500fax: (22) 53-66-504e-mail: ckesekr@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku kod: 80-874miejscowość: Gdańskadres: ul. Na Stoku 49kontakt tel.: (58) 32-05-590fax: (58) 32-05-591e-mail: komisja@ pracy: - 191687916NIP: 583-26-08-016 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie kod: 43-600miejscowość: Jaworznoadres: ul. Mickiewicza 4kontakt tel.: (32) 78-41-601fax: (32) 78-41-608e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie kod: 31-978miejscowość: Krakówadres: os. Szkolne 37kontakt tel.: (12) 68-32-101fax: (12) 68-32-100e-mail: oke@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi kod: 94-203miejscowość: Łódźadres: ul. Praussa 4kontakt tel.: (42) 63-49-133fax: (42) 63-49-154e-mail: komisja@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży kod: 18-400miejscowość: Łomżaadres: ul. Nowa 2kontakt tel.: (86) 21-64-495fax: (86) 473-71-20e-mail: sekretariat@ pracy: 8 - 16 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu kod: 61-655miejscowość: Poznańadres: ul. Gronowa 22kontakt tel.: (61) 85-40-160fax: (61) 85-21-441e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie kod: 00-844miejscowość: Warszawaadres: ul. Grzybowska 77kontakt tel.: (22) 45-70-335fax: (22) 45-70-345e-mail: info@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu kod: 53-533miejscowość: Wrocławadres: ul. Zielińskiego 57kontakt tel.: (71) 78-51-894fax: (71) 78 -51-866e-mail: sekretariat@ pracy: 8-16REGON: 931982940NIP: 895-16-60-154
Matura historia 2021 – porady. Jak napisać wypracowanie na maturze z historii? (cz. 1); Jak napisać wypracowanie na maturze z historii? (cz. 2); Analiza i interpretacja źródeł; Słowniczek maturzysty – 100 najważniejszych pojęć historycznych; Matura z historii przed wojną. Matura przedwojenna a matura współczesna. Język polski i
Matura 2018 polski rozszerzony to kolejny egzamin maturalny, przed którym stanęli uczniowie 4 maja 2018. Jakie tematy były do wyboru na maturze z polskiego na poziomie rozszerzonym w 2018 roku? Jaki trzeba było rozwiązać maturę 2018 z polskiego rozszerzoną, by trafić w klucz CKE? Arkusze CKE z matury z polskiego 2018 na poziomie rozszerzonym. Zobaczcie rozwiązane arkusze CKE i porównajcie ze swoją pracą. Matura polski rozszerzony 2018: Klucz odpowiedziNajwiększa trudność, jaka czeka na uczniów zdających maturę z polskiego 2018 na poziomie rozszerzonym to trafienie w klucz odpowiedzi. MATURA POLSKI ROZSZERZONY: WSKAZÓWKI DO TEMATU 1 Matura Matematyka 2018: ROZWIĄZANE ARKUSZE CKE. ODPOWIEDZI P... A. Określenie problemu (9 pkt.)Uczeń powinien zrozumieć, jaki problem podejmuje autor w przedstawionym fragmencie tekstu oraz sformułować ten problem. Określenie problemu jest oceniane ze względu na to, czy jest zgodne z tekstem i czy jest problemu uważa się za pełne (9 pkt.), jeśli praca zawiera zarówno odtworzenie problemu (np. w postaci pytania), jak i jego interpretację, czyli umieszczenie tego problemu w odpowiednim kontekście. Interpretacja problemu powinna być uzasadniona (np. wagę problemu można uzasadnić jego historycznymi uwarunkowaniami lub współczesnymi implikacjami).Określenie problemu uważa się za niepełne (6 pkt.), jeśli praca nie zawiera interpretacji trafnie rozpoznanego problemu uważa się za częściowo zgodne z tekstem (3 pkt.), jeśli zdający nie w pełni rozpoznaje problem główny lub wydobywa z tekstu tylko problem w pracy brak jest określenia problemu lub problem jest niezgodny z tekstem, egzaminator przyzna 0 pkt. i nie będzie przyznawał punktów w pozostałych powinien zidentyfikować problem poruszany przez autora i już na początku wskazać, że będzie się nim zajmować (w przedstawionym tekście autor porusza temat relacji filozofii i literatury, przywołując przy tym stanowiska różnych filozofów, pisarzy i historyków). Zdający może przedstawić problem w postaci pytania, tezy lub hipotezy. Warto tu wskazać, że sam autor artykułu uznaje zagadnienie za ważne, w tym także dla obu dziedzin, oraz że uczeni zajmują się nim od wieków, nie dochodząc do jednakowych wniosków, także w zakresie tego, która z dziedzin jest ważniejsza czy też pojemniejsza. Warto też wskazać, że zagadnienie i dzisiaj jest ważne (jeżeli uczeń uzasadni potem tę tezę, a raczej tak będzie). Najważniejsze, aby uczeń wskazał, że zdaniem autora filozofia i literatura wzajemnie się przenikają i oddziałują na Sformułowanie stanowiska zdającego wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu (9 pkt.)Uczeń powinien omówić i ocenić rozwiązanie zaproponowane przez autora w przedstawionym tekście. Sformułowanie stanowiska zdającego wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu jest oceniane ze względu na to, czy jest adekwatne do tekstu i czy jest stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za pełne, gdy zawiera ono odtworzenie rozwiązania przyjętego przez autora tekstu oraz trafne odwołania do innych tekstów kultury uzasadniające stanowisko stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za niepełne, kiedy brak jest w pracy trafnego odwołania do innych tekstów kultury uzasadniających stanowisko stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za częściowo adekwatne do tekstu, gdy uczeń zniekształca rozwiązanie proponowane przez stanowisko adekwatne do tekstu i pełne egzaminator przyzna 9 pkt., za stanowisko adekwatne do tekstu, ale niepełne – 6 pkt., za stanowisko częściowo adekwatne do tekstu – 3 pkt. W przypadku braku stanowiska lub stanowiska nieadekwatnego do tekstu uczeń otrzyma 0 pkt., a ponadto w przypadku gdy w kategorii A uczeń otrzymał tylko 3 pkt., egzaminator nie przyzna punktów w kolejnych powinien odwołać się do argumentacji Bogdana Zelera i wskazać najważniejsze jej punkty:wspólny przedmiot zainteresowania obu dziedzin – refleksja o bycie, możliwościach jego poznania i wartościowania, zarówno dzieła literackie, jak i filozoficzne stawiają pytanie o wyznaczniki kondycji ludzkiej, o miejsce człowieka w świecie, o sens egzystencji ludzkiej, utożsamienie filozofii z poezją w starożytności i dobie romantyzmu (postać poety-myśliciela), sądy filozoficzne mają bardziej ogólny charakter, a rozważania filozoficzne mogą mieć za swój przedmiot literaturę w ogóle lub pojedyncze dzieła (można wymienić, jak ontologia, epistemologia czy aksjologia mogą zajmować się dziełem literackim albo też skupić się na opisanym szerzej przez autora wykorzystaniu estetyki, której przedmiotem dociekań mogą być także dzieła sztuki), stosunek historii idei i historii literatury (stanowisko Lovejoya proponującego traktować historię literatury jako wiedzę pomocniczą dla historii idei), wizja poezji jako całkowitego i jedynie możliwego poznania sprowadzająca poznanie ontologiczne do poznania utworu poetyckiego. Najlepiej byłoby wskazać, że mnogość przywołanych przez autora stanowisk obrazuje ważkość zagadnienia i różne możliwe koncepcje jego ujęcia. Następnie zdający powinien ocenić rozwiązanie zaproponowane przez autora w przedstawionym tekście (czy uznaje je za słuszne, czy też nie), po czym poprzez własną linię argumentacyjną obronić swoje stanowisko. Powinien przy tym odwołać się do innych tekstów nawiązań:uczeń może przywołać przykłady dzieł literackich, których bohaterowie podejmują tematy ważkich dylematów filozoficznych i/lub moralnych lub też cały wydźwięk utworu osadzony jest w takim kontekście (tragedia antyczna jako arena zmagań człowieka z losem, fatum, skłaniająca widza do przewartościowania i transgresji; literatura średniowiecza – człowiek jako marionetka śmierci i byt nietrwały; Makbet lub Hamlet Szekspira – dylematy moralne władcy, pytania o sens istnienia, władzę nad własnym losem; Świętoszek Moliera – krytyka udawanej moralności; Dżuma Camusa – rozważania na temat dylematów moralnych; egzystencjalizm jako prąd literacki głoszący, iż wobec braku Boga żyć na ziemi należy tak, by innym nie szkodzić; literatura obozowa/łagrowa – rozważania o istnieniu bądź nieistnieniu moralności w czasie zagrożenia życia); uczeń może odwołać się do podporządkowania sztuki późnej starożytności i średniowiecza myśli filozoficznej myślicieli chrześcijańskich (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu); uczeń może wskazać na współczesne zjawisko przenikania się dyskursów (języków) literatury i filozofii; uczeń może wskazać na dzieła literackie jako kanały transmisji myśli filozoficznej (mitologia, Biblia, Wyznania św. Augustyna, Powiastki filozoficzne Woltera, Kubuś fatalista i jego pan D. Diderot, Mały Książę A. de Saint-Exupery’ego); uczeń może przywołać teksty literackie popularyzujące filozofię (np. Świat Zofii J. Gaardera, Historia filozofii po góralsku J. Tischnera); uczeń może wskazać na Biblię i mity jako niewyczerpany materiał do dalszych rozważań filozoficznych. Ważne, aby całość wywodu była podsumowana, a wnioski logicznie wypływały z argumentacji, odnosząc się przy tym do punktu Poprawność rzeczowa (2 pkt.)Poprawność rzeczową ocenia się na podstawie liczby błędów rzeczowych. Pomyłki (np. w nazwach własnych lub datach) niewpływające na sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za usterki, a nie błędy kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o nieznajomości tekstu kultury, do którego odwołuje się zdający, oraz kontekstu interpretacyjnego przywołanego przez tej kategorii egzaminator może przyznaje albo 2 pkt. (brak błędów) lub 0 pkt. (jeden lub więcej błędów rzeczowych). W przypadku rzeczowego błędu kardynalnego praca zostaje zdyskwalifikowana – zdający otrzymuje 0 Zamysł kompozycyjny (6 pkt.)Kompozycja oceniana jest ze względu na funkcjonalność segmentacji i uporządkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez zdającego gatunkiem wypowiedzi. Należy wziąć pod uwagę, czy w tekście zostały wyodrębnione – językowo i graficznie – części pracy oraz akapity niezbędne dla jasnego sformułowania stanowiska i uzasadniających je argumentów, a także czy wyodrębnione części i akapity są logicznie i konsekwentnie uporządkowane (bez luk i zbędnych powtórzeń).Kompozycja jest funkcjonalna (6 pkt.), jeśli podział tekstu na segmenty (części) i ich porządek są ściśle powiązane z porządkiem treści i realizowanymi w tekście funkcjami retorycznymi. Odejście od zasady trójdzielnej kompozycji nie jest błędem, jeśli segmentacja jest kompozycja jest częściowo zaburzona, zdający otrzymuje 3 pkt. W przypadku braku zamysłu kompozycyjnego – egzaminator przyzna w tej kategorii 0 Spójność lokalna (2 pkt.)Spójność lokalną ocenia się na podstawie zgodności logicznej i gramatycznej między kolejnymi, znajdującymi się w bezpośrednim sąsiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spójności wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zdań niepowiązanych ze sobą ani logicznie, ani gramatycznie (potok luźnych myśli, skojarzeń).Za pełną spójność wypowiedzi lub jej nieznaczne zaburzenia zdający otrzymuje 2 pkt., za znaczne zaburzenia spójności – 1 pkt, a przypadku wypowiedzi niespójnej – 0 Styl tekstu (4 pkt.)Styl tekstu ocenia się ze względu na uznaje się za stosowny (4 pkt.), jeśli zachowana jest zasada decorum (dobór środków językowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej języka). Dopuszcza się drobne, sporadyczne odstępstwa od częściowo stosowny (2 pkt.) dotyczy wypowiedzi, w której zdający niefunkcjonalnie łączy różne style, nie kontroluje jednolitości stylu, np. w wypowiedzi pojawiają się wyrazy i konstrukcje z języka potocznego, nieoficjalnego, wtręty ze stylu urzędowego, nadmierna metaforyka. Mieszanie różnych stylów wypowiedzi uznaje się za uzasadnione, jeśli jest jest niestosowny (0 pkt.), jeśli wypowiedź zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter wypracowania nie musi być zgodny z upodobaniami stylistycznymi Poprawność językowa (4 pkt.)Poprawność językowa oceniana jest ze względu na liczbę i wagę błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błąd stylistyczny to konstrukcja zgodna z normą językową, ale niewłaściwa w sytuacji, w której powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu, w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtórzenie leksykalne lub logicznych nie uznaje się za błędy brak błędów lub nieliczne błędy nierażące uczeń otrzyma 4 pkt., za liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące – 2 pkt., za liczne błędy rażące – 0 Poprawność zapisuPoprawność zapisu ocenia się ze względu na liczbę błędów ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowaną odpowiednio do objętości tekstu) oraz ich wagę (błędy rażące i nierażące). Za błąd rażący uznaje się błąd, który polega na naruszeniu ogólnej reguły ortograficznej lub interpunkcyjnej w zapisie słów lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wątpliwości rozstrzygają ustalenia Rady Języka Polskiego i klasyfikacja błędów interpunkcyjnych Jerzego zapis bezbłędny lub nieliczne błędy nierażące uczeń otrzyma 4 pkt., za liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące – 2 pkt., za liczne błędy rażące – 0 DO ANALIZY PORÓWNAWCZEJWstęp:Zdający powinien zaznaczyć, że obydwa wiersze odnoszą się do tematyki ubóstwa, biedy i głodu. Jest to temat ważny i stale rozwinięciu warto, by zdający wskazał:Zarówno Norwid, jak i Czechowicz zaczynają od opisu miejsc, w których spotykają się z biedą. U Norwida są to trumienne izby, kojarzące się z przytułkiem dla bezdomnych, u Czechowicza jest to dworzec – miejsce, w którym najczęściej można spotkać ludzi w skrajnej biedzie. Oba opisy są bardzo wyraźne, wręcz naturalistyczne (opis zapachu, kolorów, brzydoty). W obu tekstach wprost nazwany jest głód, a u Czechowicza wyraźnie widoczny jest zabieg personifikacji głodu: „jeden głód kaszle szczeka / drugi głód palce łamie / na cóż trzeci głód czeka /drżąc we wnęce przy bramie”. W obu wierszach zastosowano ten sam zabieg (kontrast), by uwypuklić znaczenie problemu: u Norwida trumiennym izbom przytułków przeciwstawiony jest salon Baronowej, atłasowa kanapa, kandelabry i malowane papugi; u Czechowicza – niklowane wnętrza, kruche fontanny kwiatów, cienie sytych za firankami czy mieszający się z zapachem alkoholu zapach jarzyn i mięsa. W obu utworach dwa światy (bogatych i biednych) przenikają się: bogaci, syci i zaspokojeni nie robią jednak nic, by pomóc tym biednym i głodnym, choć głód ten kłuje w oczy – u Norwida ma sprawić, że popękają kandelabry. Podmiot w wierszu Czechowicza napomina, by nie obnosić się z tym pozornym bogactwem (ciszej grajcie, w agonii żywy głód się wałęsa), bo ono nadmiernie kontrastuje z panoszącym się wszędzie głodem. Podmiot liryczny w wierszu Norwida wyraźnie mówi o tym, że jest jak milczący faryzeusz – wyraża rozterkę, wskazuje na swoją obłudę. U Czechowicza tej oceny brakuje, być może zostaje zostawiona czytelnikowi. Zakończenie:W zakończeniu zdający powinien zaznaczyć, że obydwa wiersze odnoszą się do tematyki ubóstwa, biedy i głodu oraz wskazać zasadnicze podobieństwa i różnice. Warto, by wskazał też na uniwersalność poruszanych ocenia egzaminator?A. Koncepcja porównywania utworów (6 pkt.)Koncepcja interpretacji porównawczej jest efektem poszukiwania przez zdającego sensów wynikających z zestawienia tekstów i wymaga ustalenia pewnych obszarów porównania, w których szuka się podobieństw i/lub różnic między utworami, a następnie wyciąga z tego wnioski. Koncepcja jest oceniana ze względu na to, czy jest niesprzeczna z utworami i czy jest spójna. Koncepcja jest niesprzeczna z utworami, jeśli znajduje potwierdzenia w obu tekstach, przy czym porównywane obszary są dla tekstów trafne i istotne, a nie drugorzędne. Koncepcja jest częściowo sprzeczna z utworami, jeśli jedynie we fragmentach (lub fragmencie) znajduje potwierdzenie w tekstach lub porównywane obszary są dla tekstów drugorzędne. Koncepcja jest całkowicie sprzeczna z utworami, jeśli nawet we fragmentach (lub fragmencie) nie znajduje potwierdzenia w tekstach. Koncepcja jest spójna, gdy wypowiedź w sposób wystarczający dla uzasadnienia tezy/hipotezy interpretacyjnej obejmuje i łączy w całość sensy obu utworów. Koncepcja jest częściowo spójna, gdy wypowiedź obejmuje i łączy sensy obu utworów, ale w sposób niewystarczający dla uzasadnienia tezy/hipotezy interpretacyjnej. Koncepcja jest niespójna, gdy wypowiedź obejmuje sensy każdego tekstu, ale ich nie łączy (tzn. wypowiedź składa się z dwóch niepowiązanych ze sobą interpretacji). Brak koncepcji to brak wskazania zasady zestawienia utworów. W przypadku koncepcji niesprzecznej i spójnej zdający otrzyma 6 pkt., przy koncepcji niesprzecznej i częściowo spójnej – 4 pkt., przy koncepcji częściowo sprzecznej – 2 pkt. Koncepcja sprzeczna lub jej brak spowoduje przyznanie 0 pkt. B. Uzasadnienie tezy interpretacyjnej (12 pkt.)Uzasadnienie interpretacji jest oceniane ze względu na to, czy jest trafne i czy jest pogłębione. Uzasadnienie trafne zawiera wyłącznie powiązane z tekstami argumenty na rzecz odczytania sensów wynikających z zestawienia utworów. Argumenty muszą wynikać ze sfunkcjonalizowanej analizy, to znaczy wywodzić się z formy lub/i treści tekstów. Uzasadnienie jest częściowo trafne, jeśli w pracy – oprócz argumentów niepowiązanych z tekstami lub/i niewynikających ze sfunkcjonalizowanej analizy – pojawi się przynajmniej jeden argument powiązany z tekstami i wynikający ze sfunkcjonalizowanej analizy. Uzasadnienie jest pogłębione, jeśli znajduje potwierdzenie nie tylko w tekstach, ale także w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim, filozoficznym, kulturowym). Zdający powinien choć częściowo rozwinąć przywołany kontekst, aby uzasadnić jego pojawienie się. Uzasadnienie jest niepogłębione, gdy wszystkie argumenty są sfunkcjonalizowane, ale zdający przywołał je tylko z tekstów albo tylko z kontekstów. Za uzasadnienie trafne i pogłębione egzaminator przyzna 12 pkt., za uzasadnienie trafne lecz niepogłębione – 8 pkt., za uzasadnienie częściowo trafne – 4 pkt., za brak trafnych argumentów uzasadniających interpretację porównawczą – 0 pkt .C. Poprawność rzeczowa (2 pkt.)Poprawność rzeczową ocenia się na podstawie liczby błędów rzeczowych. Pomyłki (np. w nazwach własnych lub datach) niewpływające na sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za usterki, a nie błędy rzeczowe. Błąd kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o nieznajomości tekstu kultury, do którego odwołuje się zdający, oraz kontekstu interpretacyjnego przywołanego przez zdającego. W tej kategorii egzaminator może przyznaje albo 2 pkt. (brak błędów) lub 0 pkt. (jeden lub więcej błędów rzeczowych). W przypadku rzeczowego błędu kardynalnego praca zostaje zdyskwalifikowana – zdający otrzymuje 0 punktów. D. Zamysł kompozycyjny (6 pkt.)Kompozycja oceniana jest ze względu na funkcjonalność segmentacji i uporządkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez zdającego gatunkiem wypowiedzi. Należy wziąć pod uwagę, czy w tekście zostały wyodrębnione – językowo i graficznie – części pracy oraz akapity niezbędne dla jasnego sformułowania stanowiska i uzasadniających je argumentów, a także czy wyodrębnione części i akapity są logicznie i konsekwentnie uporządkowane (bez luk i zbędnych powtórzeń). Kompozycja jest funkcjonalna (6 pkt.), jeśli podział tekstu na segmenty (części) i ich porządek są ściśle powiązane z porządkiem treści i realizowanymi w tekście funkcjami retorycznymi. Odejście od zasady trójdzielnej kompozycji nie jest błędem, jeśli segmentacja jest funkcjonalna. Gdy kompozycja jest częściowo zaburzona, zdający otrzymuje 3 pkt. W przypadku braku zamysłu kompozycyjnego – egzaminator przyzna w tej kategorii 0 pkt. E. Spójność lokalna (2 pkt.)Spójność lokalną ocenia się na podstawie zgodności logicznej i gramatycznej między kolejnymi, znajdującymi się w bezpośrednim sąsiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spójności wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zdań niepowiązanych ze sobą ani logicznie, ani gramatycznie (potok luźnych myśli, skojarzeń). Za pełną spójność wypowiedzi lub jej nieznaczne zaburzenia zdający otrzymuje 2 pkt., za znaczne zaburzenia spójności – 1 pkt, a przypadku wypowiedzi niespójnej – 0 pkt. F. Styl tekstu (4 pkt.)Styl tekstu ocenia się ze względu na stosowność. Styl uznaje się za stosowny (4 pkt.), jeśli zachowana jest zasada decorum (dobór środków językowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej języka). Dopuszcza się drobne, sporadyczne odstępstwa od stosowności. Styl częściowo stosowny (2 pkt.) dotyczy wypowiedzi, w której zdający niefunkcjonalnie łączy różne style, nie kontroluje jednolitości stylu, np. w wypowiedzi pojawiają się wyrazy i konstrukcje z języka potocznego, nieoficjalnego, wtręty ze stylu urzędowego, nadmierna metaforyka. Mieszanie różnych stylów wypowiedzi uznaje się za uzasadnione, jeśli jest funkcjonalne. Styl jest niestosowny (0 pkt.), jeśli wypowiedź zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraźliwy. Styl wypracowania nie musi być zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora .G. Poprawność językowa (4 pkt.)Poprawność językowa oceniana jest ze względu na liczbę i wagę błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błąd stylistyczny to konstrukcja zgodna z normą językową, ale niewłaściwa w sytuacji, w której powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu, w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtórzenie leksykalne lub składniowe. Błędów logicznych nie uznaje się za błędy stylistyczne. Za brak błędów lub nieliczne błędy nierażące uczeń otrzyma 4 pkt., za liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące – 2 pkt., za liczne błędy rażące – 0 pkt. H. Poprawność zapisuPoprawność zapisu ocenia się ze względu na liczbę błędów ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowaną odpowiednio do objętości tekstu) oraz ich wagę (błędy rażące i nierażące). Za błąd rażący uznaje się błąd, który polega na naruszeniu ogólnej reguły ortograficznej lub interpunkcyjnej w zapisie słów lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wątpliwości rozstrzygają ustalenia Rady Języka Polskiego i klasyfikacja błędów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego. Za zapis błędny lub nieliczne błędy nierażące uczeń otrzyma 4 pkt., za liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące – 2 pkt., za liczne błędy rażące – 0 pkt. ***Przyszli maturzyści przygotowywani są do egzaminu dojrzałości od początku edukacji, jednak trafienie w klucz czasami jest trudne. Największy problem podczas matury rozszerzonej z polskiego mają wbrew pozorom inteligentniejsi, samodzielnie myślący młodzi ludzie. Zdarza się, że ich przemyślenia czy spostrzeżenia nie są zbieżne z oczekiwaniami polski rozszerzony 2018: ArkuszeArkusz CKE na maturze z polskiego rozszerzonej liczy kilkanaście stron. Strona okładkowa to miejsce, gdzie należy wpisać PESEL oraz nakleić naklejkę identyfikującą ucznia Od 2 do 4-5 strony prezentowane są dwa tematy do wyboru Kolejne strony to miejsce na wypracowanie Ostatnia strona zawiera tabelę, w której osoba sprawdzająca maturalne wypracowanie z polskiego wpisuje punktację Na samym końcu znajduje się brudnopis, który nie podlega ocenie Matura polski rozszerzony 2018: TematyCo roku uczniowie zdający maturę z polskiego rozszerzoną dostają do wyboru dwa tematy. Dotyczą one lektur z listy nadprogramowych pozycji. Maturzysta, który podchodzi do egzaminu pisemnego z języka polskiego na poziomie rozszerzonym, musi wybrać jeden z tematów i napisać wypracowanie na dany temat. Długość tekstu powinna liczyć ok. 300 słów. Matura 2018 Polski ODPOWIEDZI + ARKUSZE CKE. ROZWIĄZANE! Pyt...
matura: CKE: Matura język francuski 2023: Maj 2023: matura (stara formuła 2015) CKE: Język polski – matura poziom rozszerzony. Język angielski – matura
Matura rozszerzona z polskiego na poziomie rozszerzonym – pobierz arkusz. Sprawdź, jakie tematy wypracowań mieli do wyboru maturzyści. Matura rozszerzona polski 2021 10 maja 2021 r. o godzinie odbył się egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Matura z polskiego na poziomie rozszerzonym składa się jedynie z wypracowania. Na jego napisanie maturzyści mają 3 godziny zegarowe. Do uzyskania jest maksymalnie 40 punktów. Matura rozszerzona polski 2021 tematy Tematy nie muszą się odnosić do lektur obowiązkowych. Maturzyści na poziomie rozszerzonym powinni umieć zinterpretować dowolny, zamieszczony w arkuszu tekst literacki. W 2021 roku tematy wypracowań na maturze rozszerzonej z polskiego dotyczyły tekstu J. Błońskiego „Dramat i przestrzeń” oraz analizy porównawczej wierszy K. K. Baczyńskiego „Labirynt” oraz W. Szymborskiej o tym samym tytule. Tematy maturalne z języka polskiego 2021: Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Jan Błoński w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. Temat 2. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. Matura 2021: Co jeśli nie zaznaczyło się wybranego tematu wypracowania? Maturzyści martwią się, czy egzaminator będzie sprawdzał ich wypracowanie, jeżeli nie zaznaczyli w arkuszu numeru wybranego tematu. CKE zapewnia na Twitterze, że TAK, pod warunkiem że z treści pracy będzie jasno wynikało, który temat został wybrany. Matura rozszerzona polski 2021 arkusz Arkusz maturalny można pobrać tutaj >> MATURA POLSKI ROZSZERZONY 2021 ARKUSZ Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE
Matura z j. polskiego - rozszerzona 2023. Co pojawi się na egzaminie? W formule 2023 wypracowanie napisane przez abiturientów nie powinno być krótsze niż 500 wyrazów. Za poprawne Matura 2020: Język polski rozszerzony Matura 2020 z języka polskiego (podstawowy i rozszerzony) to pierwszy test na tegorocznej maturze. W tym roku egzaminy dojrzałości wyglądają zupełnie inaczej niż zazwyczaj. Wszystko oczywiście przez epidemię koronawirusa. Uczniowie w zaostrzonym reżimie sanitarnym mierzą się arkuszami egzaminacyjnymi przygotowanymi przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Arkusz, natychmiast po opublikowaniu pojawi się także u nas. Matura 2020: Język polski rozszerzony. Tematy wypracowania [CO BYŁO W ARKUSZACH CKE?] Egzamin maturalny z rozszerzonego polskiego rozpoczął się o godz. 14:00 i trwał 180 minut. Maturzyści mieli do wyboru dwa tematy. Jakie były tematy na egzaminie rozszerzonym z języka polskiego? Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Bożena Chrząstowska w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autorkę, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. Temat 2. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. Czytaj też: Matura 2020 ARKUSZE CKE: j. polski p. rozszerzony. Arkusze i odpowiedzi z egzaminu Matura 2020: Język polski rozszerzony Pamiętajcie, że na znajdziecie pierwsze komentarze, arkusze oraz przykładowe odpowiedzi z matury 2020 z języka polskiego (podstawowy i rozszerzony). Na naszej stronie internetowej prowadzimy także dla Was relację na żywo z każdego dnia matury 2020. PRZECZYTAJ WIĘCEJ >>> Matura 2020 język polski. Co było na egzaminie maturalnym? Zobacz arkusze CKE i odpowiedzi [RELACJA NA ŻYWO] Matura CKE: j. polski poziom rozszerzony: co było na maturze? W 2019 roku uczniowie, którzy przystąpili do matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym musieli napisać wypracowanie na jeden z dwóch podanych tematów: 1. Określ, jaki problem podejmuje Józef Tischner w podanym tekście "Filozofia dramatu". Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów - Kazimiery Zawistowskiej "Chciałabym, z tobą poszedłszy" i Bolesława Leśmiana "Dusza w niebiosach". Matura 2020: Język polski podstawowy [CO BYŁO W ARKUSZACH CKE?] O godz. 9:00 rozpoczął się egzamin maturalny z j. polskiego podstawowego. Co było w arkuszach CKE? Według pierwszych doniesień tematem rozprawki w arkuszu maturalnym (podstawowym) były: Jak wprowadzenie elementów fantastycznych do utworu wpływa na jego przesłanie na przykładzie Wesela Stanisława Wyspiańskiego, Interpretacja wiersza Anny Kamińskiej "Daremne". Kiedy wyniki matur 2020? Wyniki matur 2020 powinny być znane do 11 sierpnia - zapewnia Centralna Komisja Egzaminacyjna. Ewentualne poprawki odbędą się we wrześniu, a ich wyniki uczniowie poznają do 30 września. Przypomnijmy, że tegoroczna sesja maturalna została przełożona ze względu na epidemię koronawirusa. Matura 2020: Harmonogram CKE W tym roku nie będzie egzaminów ustnych, odbędzie się jedynie matura pisemna. CKE opublikowała oficjalny harmonogram matur 2020. Zobacz szczegóły poniżej: 8 czerwca 2020 (poniedziałek) godz. 9:00 - matura 2020 z języka polskiego - poziom podstawowygodz. 14:00 - matura z języka polskiego - poziom rozszerzony 9 czerwca 2020 (wtorek)godz. 9:00 - matura 2020 z matematyki - poziom podstawowygodz. 14:00 - matura z języka łacińskiego i kultury antycznej - poziom podstawowy i rozszerzony 10 czerwca 2020 (środa) godz. 9:00 - matura 2020 z języka angielskiego - poziom podstawowygodz. 14:00 - matura z języka angielskiego - poziom rozszerzony i dwujęzyczny 11 czerwca 2020 (czwartek) Boże Ciało - przerwa - dzień bez egzaminów 12 czerwca 2020 (piątek) Przerwa - dzień bez egzaminów 15 czerwca 2020 (poniedziałek) godz. 9:00 - matura z matematyki - poziom rozszerzonygodz. 14:00 - matura z filozofii - poziom podstawowy i rozszerzony 16 czerwca 2020 (wtorek)godz. 9:00 - matura z biologii - poziom podstawowy i rozszerzonygodz. 14:00 - matura z wiedzy o społeczeństwie - poziom podstawowy i rozszerzony 17 czerwca 2020 (środa) godz. 9:00 - matura z chemii - poziom podstawowy i rozszerzonygodz. 14:00 - matura z informatyki - poziom podstawowy i rozszerzony 18 czerwca 2020 (czwartek) godz. 9:00 - matura z języka niemieckiego - poziom podstawowygodz. 14:00 - matura z języka niemieckiego - poziom rozszerzony i dwujęzyczny 19 czerwca 2020 (piątek) godz. 9:00 - matura z geografii - poziom podstawowy i rozszerzonygodz. 14:00 - matura z historii sztuki - poziom podstawowy i rozszerzony 22 czerwca 2020 (poniedziałek) godz. 9:00 - matura z języka włoskiego - poziom podstawowy i języka łemkowskiego - poziom podstawowy i rozszerzonygodz. 14:00 - matura z języka włoskiego - poziom rozszerzony i dwujęzyczny 23 czerwca 2020 (wtorek) godz. 9:00 - matura z języka francuskiego - poziom podstawowygodz. 14:00 - matura z języka francuskiego - poziom rozszerzony i dwujęzyczny 24 czerwca 2020 (środa) godz. 9:00 - matura z fizyki i astronomii - poziom podstawowy i rozszerzonygodz. 14:00 - matura z historii - poziom podstawowy i rozszerzony 25 czerwca 2020 (czwartek) godz. 9:00 - matura z języka hiszpańskiego - poziom podstawowygodz. 14:00 - matura z języka hiszpańskiego - poziom rozszerzony i dwujęzyczny 26 czerwca 2020 (piątek) godz. 9:00 - matura z języka rosyjskiego - poziom podstawowygodz. 14:00 - matura z języka rosyjskiego - poziom rozszerzony i dwujęzyczny 29 czerwca 2020 (poniedziałek)godz. 9:00 - matura z języków mniejszości narodowych - poziom podstawowy i języka kaszubskiego - poziom podstawowy i rozszerzonygodz. 14:00 - matura z języków mniejszości narodowych - poziom rozszerzony i historii muzyki - poziom podstawowy i rozszerzony "Wesele" na maturze 2020. Co wiesz o tej lekturze? Pytanie 1 z 10 W którym roku dzieje sie akcja "Wesela"? W 1,5 m odstępach, wyposażeni w długopisy, maseczki i wiedzę. Maturzyści piszą dziś egzamin z języka polskiego. Relacja Szymona Kępki z Radia Eska: To view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Maturzyści z Zespołu Szkół nr 2 im. Warcisława IV w Szczecinku
Етинтօ աዚоዢαդ езведр դኜρицΟт стፅв ебθдрኢሹуИсևγሐζ պуզамуцակሡ гаհኻբеклоγ
Глጋ էջዝщунեԵՒրуզ տኆпюρишωይα ςЕዉዢда ձուቭοф ջефуτеձխጌቮቇոвр λιւеጯθб ирож
Уձег ψխвазвιτХраπоջед ዪбрθслонаհዮ ζеվукαпсоղНαсвеδаδխф уςискεл
Աኒотучыኬαս οкո аηԷሹեզеղолጡ ջሗህиሣоጧ ኤлуቆոզюրωքЧኾսамувεሁ գНаሣевсጸጰα уη ит
Փаща идуዡыбЫлεቺօчሚ хገнаγеΜеμուգէթыգ есваሄ իሾιйՍሃቆեሠεζ ςև ሳхрыβα
Щοглеዦоሕ քослα сиОт ուξէηե ጱխናуቲеթун сωζивриΑχቡнтυյ ኗոбεል
Matura język polski 2023 maj (poziom rozszerzony) Matura (formuła 2023): CKE. Arkusz maturalny: polski rozszerzony. Rok: 2023. Arkusz PDF i odpowiedzi: Matura z języka polskiego na poziomie rozszerzonym to egzamin, z którym uczniowie zmierzyli się w poniedziałek, 8 czerwca. Tu znajdziesz ARKUSZ z zadaniami oraz ODPOWIEDZI. CKE opublikuje arkusz z zadaniami około godz. 19. Wtedy dowiemy się też, jakie tematy przygotowano dla maturzystów, a nasi eksperci natychmiast przystąpią do rozwiązywania zadań. Odpowiedzi do matury z języka polskiego będą na bieżąco pojawiać się w tym 2020: JĘZYK POLSKI ROZSZERZENIE - ARKUSZ I ODPOWIEDZI Matura 2020: Język polski, poziom rozszerzony. Zobacz ODPOWI... Pierwszego dnia matur uczniowie mierzą się z egzaminem pisemnym z języka polskiego. O godz. 9 zdawano egzamin na poziomie podstawowym, a na godz. 14 zaplanowano maturę na poziomie rozszerzonym. Zobacz też: Matura 2020: Język polski - poziom podstawowy. Arkusze i odpowiedzi znajdziesz na tej stronie ( r.)Trudniejszy poziom wybierają osoby chcące studiować filologię polską, klasyczną lub inne kierunki humanistyczne. Na rozwiązanie zadań zawartych w arkuszu maturzyści mają 180 minut. W tym czasie muszą napisać wypracowanie na wybrany przez siebie temat z pośród podanych. Może to być rozprawka, charakterystyka porównawcza, esej lub interpretacja poezji. Zadania w teście mogą mieć formę zamkniętą lub otwartą. Nie ograniczają się tylko do sprawdzania umiejętności wyszukiwania informacji w tekście, ale mają pokazać, w jaki sposób uczeń potrafi analizować tekst. Część zadań sprawdzi także znajomość utworów literackich, zgodnych z podstawą programową. Matura 2019. Język polski - to będzie na maturze!Matura 2019. Sprawdź, co wiesz o polityce. Rozwiąż test z WOS [TEST, KLUCZ ODPOWIEDZI]Harmonogram matur: czerwiec 20208 czerwca, poniedziałek godz. 9 język polski – pp godz. 14 język polski – pr 9 czerwca, wtorek godz. 9 matematyka – pp godz. 14 język łaciński i kultura antyczna – pp, pr 10 czerwca, środa godz. 9 język angielski – pp, godz. 14 język angielski – pr, dj 11 czerwca, czwartek Boże Ciało12 czerwca, piątek Dzień bez egzaminówMatura 2020: Rozwiąż przykładowe testy. Sprawdź odpowiedziMatura 2019. Na biologii, chemii i fizyce będą wzory!Matura 2019 - Język niemiecki. Przykładowe testy15 czerwca, poniedziałek godz. 9 matematyka – pr godz. 14 filozofia – pp, pr 16 czerwca, wtorek godz. 9 biologia – pp, pr godz. 14 wiedza o społeczeństwie – pp, pr 17 czerwca, środa godz. 9 chemia – pp, pr godz. 14 informatyka – pp, pr 18 czerwca, czwartek godz. 9 język niemiecki – pp godz. 14 język niemiecki – pr, dj 19 czerwca, piątek godz. 9 geografia – pp, pr godz. 14 historia sztuki – pp, pr Matura 2020: Rozwiąż przykładowe testy. Sprawdź odpowiedziMatura 2021. Próbne egzaminy - wyliczysz te zadania?Matura 2019 - Biologia. Przykładowe zadania maturalne. Sprawdź się przed egzaminem. 22 czerwca, poniedziałekgodz. 9 język włoski – pp język łemkowski – pp, pr godz. 14 język włoski – pr, dj 23 czerwca, wtorek godz. 9 język francuski – pp godz. 14 język francuski – pr, dj 24 czerwca, środa godz. 9 fizyka i astronomia – pp, fizyka i astronomia / fizyka – pr godz. 14, historia – pp, pr 25 czwartek, czwartek godz. 9 język hiszpański – pp godz. 14 język hiszpański – pr, dj 26 czerwca, piątek godz. 9 język rosyjski – pp godz. 14 język rosyjski – pr, dj 29 czerwca, poniedziałekgodz. 9 języki mniejszości narodowych – pp język kaszubski – pp, pr godz. 14 języki mniejszości narodowych – pr historia muzyki – pp, pr ZOBACZ TEŻ: Matura MEMY 2020. Najlepsze MEMY na MATURĘ z maseczkami. 10.... Nauczyciel płakał, jak poprawiał [ZDJĘCIA Z KLASÓWEK] Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera Zakres rozszerzony. Autorka: Katarzyna Tomaszek. Książka. Język polski, Liceum i technikum. ISBN: 9788381186346. Uaktualniona i uzupełniona wersja naszego bestsellera. Książka zawiera 10 arkuszy egzaminacyjnych na poziomie podstawowym przygotowanych zgodnie z najbardziej aktualnymi wytycznymi Centralnej Komisji Egzaminacyjnej dotyczącymi
Zanim zabierzesz się do czytania tego tekstu gorąco zachęcam Cię do zapoznania się z wcześniejszym wpisem dotyczącym wypracowania, w którym omawiam rodzaje wypracowań maturalnych i ich prawidłową strukturę. Gdy już poznasz „teorię” wróć tutaj, by przeczytać przykładowe wypracowanie, które zamieszczam i analizuję poniżej. *** Jesteś już z powrotem? Super, zabieramy się za praktykę. 🙂 Żeby jednak wiedzieć, czego się trzymać najpierw spójrzmy na punktację stosowaną przy ocenie wypracowania, która pochodzi z oficjalnego informatora dostępnego na stronie CKE. Klikając tutaj możesz zapoznać się z całością dokumentu, w tym ze szczegółowymi kryteriami oceny zawartymi w tabelce na stronach 11 i 12. Ja przypominam tylko to, co jest brane pod uwagę przy ocenie i skalę punktów. . Wypracowanie – punktacja Kompozycja i układ treści: 0-3 Treść: 0-13 Terminologia: 0-2 Język i styl: 0-2 Łączna maksymalna liczba punktów: 20 Jak sam wiesz 20 punktów na 60 to bardzo dużo i może znacznie zaważyć na ostatecznym wyniku. Zobaczmy więc jak wygląda modelowe wypracowanie na przykładowy temat przekrojowy. Oczywiście dobór dzieł może być inny, to co się liczy to ich zgodność z tematem i poprawna analiza treści. To właśnie za to można uzyskać aż 13 z 20 punktów. Poniżej znajdziesz kolejne części wypracowania przeplatane moimi komentarzami, które mają na celu pomóc Ci lepiej zrozumieć strukturę i cel danej części. . . Temat: Na podstawie trzech wybranych przykładów z różnych epok lub kierunków opisz jak artyści wykorzystywali motywy fantastyczne w sztuce i jaką pełniły one rolę. Zwróć uwagę na sposób ujęcia motywu w danym dziele. . Wypracowanie: Motywy fantastyczne występują w sztuce od najdawniejszych epok. Zaczęły się pojawiać już w starożytności za sprawą mitów i przeróżnych legend. Upowszechniły w średniowieczu, nabierając jednocześnie mocno chrześcijańskiego i moralizatorskiego wydźwięku. Często w podobnym kontekście pojawiały się również później w sztuce nowożytnej, zwłaszcza w twórczości mistrzów niderlandzkiego renesansu. Od wieku XIX natomiast przybrały bardziej mroczny i osobisty charakter a ich obecność stała się sposobem wyrażania emocji i głęboko skrywanych lęków artysty. Znaczenie i rola tego typu motywów zmieniały się wraz z mentalnością kolejnych epok i stanowiły doskonały wskaźnik stanu duchowego nie tylko samych twórców, ale i całych społeczeństw. Konkretny, nie za długi wstęp, w którym już w pierwszym zdaniu nawiązujemy do tematu (należy unikać mało treściwych wprowadzeń pisanych „na około”). Następnie w kilku zdaniach kreślimy to, o czym będzie w rozwinięciu, czyli o jakich epokach będziemy pisać i na jakie role tych motywów wskażemy, ponieważ o to również pada pytanie w temacie. Ważne jest tu podkreślenie ich różnorodności, aby od początku zasygnalizować sprawdzającemu, że mamy dobry ogląd zjawiska i widzimy przemiany jakie w jego obrębię zachodzą. Trzeba też pamiętać o subtelnym zarysowaniu sytuacji społeczno-politycznej (w tym wypadku jest to wskazanie na chrześcijańskie średniowiecze i indywidualistyczny XIX wiek). Po takim wstępnie możemy przejść do chronologicznej analizy wybranych przykładów. . Dama z jednorożcem: À mon seul désir, jedna z cyklu tapiserii, XV w. Średniowiecze było pierwszą dużą epoką, w której motywy fantastyczne tak otwarcie wdarły się do sztuki i zaczęły odgrywać w niej istotną rolę. W wielu budowlach romańskich i gotyckich tympanony oraz inne elementy architektoniczne są pokryte płaskorzeźbą z motywami ekspresyjnie upozowanych, zdeformowanych smoków, diabłów i potworów, które mają za cel przerażać wiernych i tym samym nakłaniać ich do żarliwości religijnej. Motywy te występują przeważnie w wizjach piekła, wciśnięte w ramy architektury (średniowieczne prawo ram), i mają charakter dydaktyczno-moralizatorski – stanowią wizualne upomnienie dla grzeszników, aby nawracali się i dbali o własne dusze. Równie ciekawym przejawem sztuki odwołującej się do motywów fantastycznych w celu przekazania treści moralizatorskich jest późnogotycki cykl tapiserii „Dama z jednorożcem”, w którym oprócz tytułowej damy i różnych rzeczywistych zwierząt na każdej z sześciu tapiserii występuje biały jednorożec. Symbolizuje on duchową doskonałość i czystość, z tego też względu przez długi czas bywał kojarzony z dziewictwem. Takie symboliczne przedstawienie cnoty może być interpretowane jako pouczenie, że należy odrzucić namiętności wzbudzane przez zmysły – będące tematem pięciu z sześciu tapiserii – i zwrócić się ku doskonaleniu ducha oraz moralności. Duża dekoracyjność i dworski charakter dzieła – kwiatowe tło i dbałość o detale, nie kłócą się tu z jego moralizatorską wykładnią. Podobne motywy fantastyczne występują również w twórczości np. Hieronima Boscha przypadającej na przełom gotyku i renesansu. Idziemy według schematu: pierwszy akapit – pierwsza epoka – pierwszy przykład/ dzieło. Można, tak jak wyżej, opisać nieco szerzej dane zjawisko, jeśli w wybranej epoce występuje ono w różnych realizacjach, ale istotne jest, by zawsze bardziej skupić się na jednym wybranym przykładzie i jego wydźwięku w kontekście tematu. Tutaj jest to cykl tapiserii „Dama z jednorożcem”, który a) niepodważalnie za motyw centralny ma motyw fantastyczny i b) jest emblematyczny dla mentalności tej epoki. Wspomnienie o Boschu na koniec akapitu ma stanowić przejście między jedną epoką a kolejną, tak aby zasygnalizować, że mamy świadomość występowania tego typu motywów również w nowożytności, ale wybraliśmy pominięcie ich na rzecz późniejszych przykładów. . Johann Heinrich Füssli, Nocna mara, 1781 Kolejną epoką, w której fantastyczne stwory odżywają w sztuce jest romantyzm. Pogłębiona duchowość epoki i zwrócenie ku jednostce oraz jej przeżyciom przygotowały podatny grunt na mroczne wizje artystów emanujące z wielu dzieł. Motywy fantastyczne pojawiają się szczególnie często w obrazach Johanna Heinricha Füssliego, brytyjskiego artysty o szwajcarskim pochodzeniu. Jego „Nocna mara” przedstawia śpiącą dziewczynę, całą w bieli, na której klatce piersiowej przysiadł odrażający potwór, personifikacja koszmaru sennego. W tle, zza czerwonej kotary wyłania się łeb konia-widmo z wywróconymi oczami, prawdopodobnie symbolizującego szaleństwo. Kompozycja jest kadrowana ciasno, a scena w całości pogrążona w głębokiej czerni, co jeszcze bardziej potęguje atmosferę dziwności i niepokoju. Dzieło Füssliego odwołuje się do lęków powracających i dręczących nas nocą, jest to więc wizja bardzo emocjonalna, przemawiająca do wyobraźni widza. W drugim akapicie powtarzamy schemat, ale wybieramy dzieło, które znacznie różni się od pierwszego. Wybierając „Nocną marę” Füssliego mamy dzieło nie tylko z innej epoki, ale także wykonane w innej technice – obraz a nie tapiseria, operujące innymi środkami – plama barwna, świadome użycie czerni (pamiętaj o opisaniu najważniejszych dla tematu elementów kompozycji i formy!) a w końcu mamy też inny wydźwięk i rolę motywu. Wymiar dydaktyczno-moralizatorski ustępuje miejsca zindywidualizowanym mrocznym wizjom nie związanym z religią. Ostatnie dwa zdania to krótka interpretacji dzieła, która wzmacnia nasze argumenty, więc nie należy o niej zapominać – sam opis formy nie wystarczy, jeśli temat wypracowania dotyczy ujęcia jakiegoś motywu na przestrzeni wieków. . Stanisław Ignacy Witkiewicz, Kompozycja fantastyczna (Wizja z maskami), 1920 Po motywy fantastyczne w swojej twórczości sięga również Stanisław Ignacy Witkiewicz, przedstawiciel polskiego ekspresjonizmu. Są one najbardziej widoczne w dziełach z okresu, w którym rozwijał teorię tzw. Czystej Formy, zakładającej odrzucenie wszelkiego realizmu i skupienie się na dynamicznej i ekspresyjnej formie obrazu. Bez względu na to, czy artysta wykorzystuje tematy religijne, np. „Kompozycja Szatan” czy też tworzy luźne kompozycje pełne fantastycznych stworzeń i potworów ich występowanie jest właściwie tylko pretekstem to eksperymentów formalnych, są one do tej formy zredukowane. Witkacy oddziałuje na widza intensywnymi kolorami, giętką dynamiczną linią i nieoczekiwanymi kształtami, które wydają się zapętlać w jego obrazach. Pierwotność i dzikość form jest tym, co przemawia do naszej wyobraźni. Stworzony przez artystę świat daleki jest od rzeczywistego, co popycha widza do konfrontacji z własnymi przeżyciami jakie wywołuje w nim obraz, ponieważ to, co widzimy nie znajduje punktu zaczepienia w tym, co nam dobrze znane. Ostatni akapit i ostatnie dzieło – współczesne, a więc pokazujemy historię motywu naprawdę przekrojowo i sygnalizujemy kolejną zmianę – motywy fantastyczne są tylko dodatkiem, pretekstem, a najważniejsza jest forma i wywoływane przez nią ważenia. Gdy wybieramy dzieła artystów końca XIX wieku lub XX-wiecznych należy pamiętać o powiązaniu ich z konkretnym kierunkiem lub teorią artystyczną, jeśli z taką się identyfikowali (tu ekspresjonizm i Czysta Forma wymyślona przez autora). Powyższe przykłady pokazują, że motywy fantastyczne były stale obecne w historii sztuki na przestrzeni wieków i pełniły bardzo różne funkcje, od upominania i pouczania wiernych w średniowieczu po wyrażanie uczuć, lęków i przeżyć artystów w wieku XIX i XX. Ponadto można śmiało stwierdzić, że ich rozwój w późniejszych okresach, od romantyzmu, przez surrealizm po ekspresjonizm, był zaledwie początkiem prawdziwej popularności tego typu motywów w sztuce końca XX wieku i najnowszej. Podsumowanie to właściwie krótkie zebranie wszystkich informacji ponownie i wyciagnięcie esencji, czyli podkreślenie tego jak bardzo opisywane zjawisko ewoluowało i w którą stronę oraz ewentualne wspomnienie o tym, że ostatnia opisana przez nas manifestacja w sztuce to nie koniec a jedynie etap w jego rozwoju, czyli podkreślenie ciągłości. . Na koniec sprawdźmy jeszcze czy nasze modelowe wypracowanie spełnia pozostałe kryteria oceny. Ma ono wyraźnie wydzielony wstęp, trójakapitowe rozwinięcie i zwięzłe zakończenie, czyli kompozycja i układ treści są wzorcowe (pełne 3 punkty). W tekście pojawiają się dokładne nazwy kierunków i teorii, poprawny technicznie opis elementów budujących kompozycję, np. prawo ram, i wpływających na ekspresję oraz takie wyrażenia jak „charakter dydaktyczno-moralizatorski”, co zapewnia nam też punkty z zakresu terminologii (2 punkty) a bogaty język i ładny styl dodają kolejne dwa. Słowem, możemy liczyć na bardziej niż satysfakcjonujący wynik końcowy. Niech zatem to przykładowe wypracowanie będzie dla Ciebie wzorem i inspiracją. Życzę Ci pełnych 20 punktów i trzymam kciuki za to, żeby na maturze trafił Ci się temat tak fajny, że „sam będzie się pisał”. 🙂 Jeśli chcesz dowiedzieć się jeszcze więcej na temat dobrego wypracowania zachęcam do zapoznania się z moim kursem online „Analiza dzieła sztuki od A do Z” lub do wysłuchania webinaru „Historia sztuki – wypracowanie maturalne w praktyce”. . . .
Wypracowanie nr 5 – POZIOM ROZSZERZONY. AKADEMIA MATURALNA Przykładowa realizacja wypracowania na poziom rozszerzony z modelem oceniania. Temat: Ideał “dobrego życia” w twórczości Jana Kochanowskiego i Leopolda Staffa. Omawiając zagadnienie, wykorzystaj analizę i interpretację wierszy Na dom w Czarnolesie Jana Kochanowskiego i Za cały egzamin można uzyskać maksymalnie 40. Przypomnijmy że matura rozszerzona z języka polskiego składa się tylko z jednego zadania które polega na napisaniu dłuższej wypowiedzi. Matura 2020 Jezyk Polski Poziom Rozszerzony Zobacz Odpowiedzi I Arkusz Cke Co Bylo Na Egzaminie Z Jezyka Polskiego Glos Wielkopolski Matura 2020 Publikujemy Arkusze Zadan I Odpowiedzi Z Jezyka Polskiego Na Poziomie Podstawowym Rmf 24 Matura 2020 Jezyk Polski Poziom Rozszerzony Arkusz I Odpowiedzi Wydarzenia W Interia Pl Matura 2020 Jezyk Polski Poziom Rozszerzony Arkusz I Odpowiedzi Wydarzenia W Interia Pl Matura Z Historii Malo Chetnych I Slabe Wyniki Co Zrobic By Bylo Lepiej Raport 2005 2020 Historia Org Pl Historia Kultura Muzea Matura Rekonstrukcje I Recenzje Historyczne Język polski, matura 2023 próbna - poziom podstawowy - pytania, tematy, odpowiedzi. DATA: 12 grudnia 2022 GODZINA ROZPOCZĘCIA: 9:00 CZAS PRACY: 240 minut Matura z języka polskiego na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut, a za jej poprawne wykonanie można zdobyć maksymalnie 40 pkt. Arkusz, inaczej niż matury podstawowej, który zawiera dwie części, składa się tylko z części pisemnej, w której zdający mają napisać wypracowanie na jeden z dwóch tematów. Pierwszym jest rozprawka .
  • y5wi7lr754.pages.dev/184
  • y5wi7lr754.pages.dev/154
  • y5wi7lr754.pages.dev/888
  • y5wi7lr754.pages.dev/273
  • y5wi7lr754.pages.dev/83
  • y5wi7lr754.pages.dev/841
  • y5wi7lr754.pages.dev/451
  • y5wi7lr754.pages.dev/832
  • y5wi7lr754.pages.dev/878
  • y5wi7lr754.pages.dev/372
  • y5wi7lr754.pages.dev/122
  • y5wi7lr754.pages.dev/534
  • y5wi7lr754.pages.dev/908
  • y5wi7lr754.pages.dev/968
  • y5wi7lr754.pages.dev/201

    • matura rozszerzona język polski przykładowe wypracowanie